วันพฤหัสบดีที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2556

การนิเทศภายในโรงเรียน


การนิเทศภายในโรงเรียน

                                                                                                โดย ดร.ชวลิต จันทร์ศรี  โทร.081-7290994

ความหมายของการนิเทศภายใน

การนิเทศภายในโรงเรียน หมายถึง การร่วมมือกันของบุคลากรในโรงเรียนใน

การปฏิบัติงาน ตามบทบาทหน้าที่อย่างมีขั้นตอนเพื่อแก้ไข ปรังปรุงและพัฒนางานให้ส่งผล

ต่อการพัฒนาคุณภาพนักเรียน

 

ความสำคัญของการนิเทศภายในโรงเรียน

 

การนิเทศภายในโรงเรียนมีความสำคัญและจำเป็นอย่างไร

                การนิเทศภายในโรงเรียน มีความสำคัญอย่างยิ่งด้วยเหตุผล 6 ประการดังนี้

1.             ศึกษานิเทศก์โดยตำแหน่งมีจำนวนจำกัด  จึงไม่สามารถสนองความต้องการทาง

การนิเทศการศึกษาของโรงเรียนต่างๆ ได้ทั่งถึง

2.             โรงเรียนมีสภาพปัญหาและความต้องการแตกต่างกัน เป็นการยากที่ศึกษานิเทศก์

จะสามารถสนองตอบต่อปัญหาและความต้องการของโรงเรียนได้ทุกโรง

3.             ปัจจุบันบุคลากรในโรงเรียนส่วนใหญ่ได้รับการพัฒนาความรู้ความสามารถและ

ความชำนาญเพียงพอที่จะนิเทศงานกันเองได้

4.             วิธีการนิเทศปัจจุบันต้องการให้บุคลากรในหน่วยงานร่วมมือช่วยเหลือซึ่งกันและ

กัน

5.             เป็นหน้าที่ของผู้บริหารโรงเรียน จำเป็นต้องให้ความสำคัญในการกระตุ้น

ส่งเสริม สนับสนุนให้ครูผู้สอนจัดกระบวนการเรียนการสอนให้ส่งผลต่อคุณภาพนักเรียน

6.             เป็นการเสริมสร้างขวัญและกำลังใจในการปฏิบัติงาน และส่งเสริมการทำงาน

เป็นทีม เพื่อแก้ปัญหาร่วมกันส่งผลให้งานบรรลุวัตถุประสงค์

 

องค์ประกอบของการนิเทศภายในโรงเรียน

 

                      องค์ประกอบของการนิเทศภายในโรงเรียนสรุปได้ว่า มี 3 ประการคือ

1.             ผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ ได้แก่ บุคลากรในโรงเรียนที่เป็นผู้บริหารครูผู้สอน

และนักการภารโรง  ซึ่งต้องสวมบทบาทเป็นทั้งผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศ

2.             วิธีการนิเทศ  มีวิธีการหลายลักษณะ เช่น การประชุม การปรึกษาหารือ อภิปราย

ชักถาม  ประชุมระดมสมอง  ประชุมเชิงปฏิบัติการ เป็นต้น

3.             สื่อและเครื่องมือที่ใช้ในการนิเทศ  ประกอบด้วย เอกสารความรู้ แบบบันทึก

แบบทดสอบ  แบบสอบถาม  แบบตรวจสอบ  แบบประเมิน เป็นต้น

 

กระบวนการนิเทศภายในโรงเรียน

 

                กระบวนการนิเทศภายในโรงเรียนที่มีประสิทธิภาพ ควรมี 5 ขั้นตอน ดังนี้


        ขั้นที่  1  การศึกษาสภาพปัจจุบัน  ปัญหาและความต้องการในการนิเทศ


        ขั้นที่  2  การวางแผนการนิเทศ

        ขั้นที่  3  การสร้างสื่อ  เครื่องมือ  และพัฒนาวิธีการนิเทศ

        ขั้นที่  4  การปฏิบัติการนิเทศ

        ขั้นที่  5  การประเมินผลและรายงานผลการนิเทศ

 

กิจกรรมการนิเทศภายในโรงเรียน

 

กิจกรรมการนิเทศภายในโรงเรียนมีหลายกิจกรรม  โรงเรียนสามารถใช้กิจกรรมตาม

สถานการณ์และความเหมาะสมกับสภาพของโรงเรียน มี 16 กิจกรรมพอสรุปได้ดังนี้

1.             การประชุม  เป็นการนิเทศเชิงป้องกัน  ผู้รับการนิเทศปฏิบัติงานได้ตามแผนที่

กำหนด

2.             การปฐมนิเทศ  เป็นการนิเทศเชิงป้องกัน  ผู้รับการนิเทศได้ความรู้ความเข้าใจ และ

แนวทางในการปฏิบัติ

3.             การให้คำปรึกษาแนะนำ เป็นการนิเทศเชิงเน้นวัตถุประสงค์  ผู้รับการนิเทศได้รับ

ความรู้ความเข้าใจและเจตคติที่ดีในการปฏิบัติงาน

4.             การอบรม  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา  ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้ความเข้าใจและ

ทักษะในการปฏิบัติงาน

5.             การประชุมปฏิบัติการ  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้ความ

เข้าใจและทักษะในการปฏิบัติงาน

6.             การสัมมนา  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้และแลกเปลี่ยน

ความรู้ซึ่งกันและกัน

7.             การระดมความคิดเป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้และแลก

เปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน

8.             การสาธิตการสอน เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้และ

ประสบการณ์การสอนเพิ่มขึ้น

9.             การให้ศึกษาทางวิชาการ  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้

ความเข้าใจในการปฏิบัติงาน

10.      การสนทนาทางวิชาการ  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้แลก

เปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน

11.      การเยี่ยมนิเทศชั้นเรียน เป็นการนิเทศเชิงเน้นวัตถุประสงค์ ผู้รับการนิเทศได้รับ

ความรู้และเจตคติที่ดีในการทำงานของผู้นิเทศ

12.      การศึกษาดูงาน เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้และประสบ

การณ์ใหม่จากการศึกษาดูงาน

13.      การสังเกตการสอน  เป็นการนิเทศเชิงแก้ไข ผู้รับการนิเทศจะมีทักษะและเจตคติที่

ดีต่อการสอน

14.      การวิจัยเชิงปฏิบัติการ  เป็นการนิเทศเชิงเน้นวัตถุประสงค์ ผู้รับการนิเทศได้รับ

ความรู้และประสบการณ์ตรงในการแก้ไขปัญหา การเรียนการสอน

15.      การเขียนเอกสาร/บทความวิชาการ  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับ

ความรู้ความเข้าใจและพัฒนางานที่รับผิดชอบ

16.      การจัดนิทรรศการ  เป็นการนิเทศเชิงพัฒนา ผู้รับการนิเทศได้รับความรู้ความเข้าใจ

และประสบการณ์ใหม่

 

มาตรฐานการดำเนินการนิเทศภายในโรงเรียน

 

มาตรฐานการดำเนินการนิเทศภายใน สำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ 

เคยได้กำหนดไว้ 5 มาตรฐาน พร้อมเสนอแนวทางดำเนินการแต่ละมาตรฐานไว้ดังนี้

 

 

 

 

 

 

 

มาตรฐานการนิเทศ
แนวทางดำเนินการ
1.             โรงเรียนกำหนดผู้รับผิดชอบงานนิเทศภายในโรงเรียนอย่างชัดเจนผู้รับผิดชอบงานมีความเข้าใจขอบข่ายงานและความรับผิดชอบของตน
 
1.1      พิจารณาแต่งตั้งบุคลากรที่มีคุณสมบัติเหมาะสมเป็นผู้รับผิดชอบงานนิเทศของโรงเรียนในรูปของคณะกรรมการ
1.2      กำหนดขอบข่ายหน้าที่และความรับผิดชอบของคณะกรรมการให้ชัดเจน
1.3      ชี้แจง  มอบหมายให้คณะกรรมการเข้าใจ บทบาทหน้าที่และความรับผิดชอบของตนเอง
1.4      ประชุมชี้แจงให้ครูเข้าใจบทบาทหน้าที่ และความรับผิดชอบของคณะกรรมการ ที่รับผิดชอบงานนิเทศของโรงเรียน
1.5      ให้คณะครูได้มีส่วนร่วมในการสรรหาผู้รับผิดชอบงานนิเทศของโรงเรียน
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

มาตรฐานการนิเทศ
แนวทางดำเนินการ
2.             โรงเรียนจัดระบบข้อมูลและสารสนเทศเพื่อการวางแผนนิเทศ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.             โรงเรียนวางแผนนิเทศพื่อสอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของโรงเรียน
 
2.1      รวบรวมข้อมูลและสารสนเทศที่จำเป็นต้องใช้ในการวางแผนนิเทศซึ่งครอบคลุมสภาพการบริหารงานด้านต่างๆ ของโรงเรียนและข้อมูลที่แสดงระดับคุณภาพของนักเรียน ซึ่งได้แก่
1)            ระดับคุณภาพของนักเรียน
2)            อัตราการซ้ำชั้น
3)            อัตราการมาเรียน
4)            สภาพการปฏิบัติงานของครู
5)            สภาพการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
6)            ความต้องการได้รับการฝึกอบรม
2.2      ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลให้ตรงตามสภาพ  เป็นปัจจุบัน  สามารถนำมาใช้ได้ทันที
2.3      นำข้อมูลที่จัดเก็บไปใช้ในการวางแผนนิเทศ
3.1  กำหนดประเด็นที่จะนิเทศโดยการวิเคราะห์ 
       ข้อมูลสภาพปัจจุบันของโรงเรียน
3.2  กำหนดกิจกรรมนิเทศให้เหมาะสมกับ
       ประเด็นที่จะนิเทศและกลุ่มเป้าหมาย
3.3  จัดทำรายละเอียดของกิจกรรมการนิเทศแต่
       ละกิจกรรมที่แสดงให้เห็นถึงวัตถุประสงค์  
       เป้าหมาย ขั้นตอนการดำเนินการ  ทรัพยากร
       ที่จะใช้และการประเมินผล
3.4  จัดทำแผนนิเทศของโรงเรียน
3.5  ให้คณะครูในโรงเรียนที่ได้มีส่วนร่วมใน
        การวางแผนนิเทศ
 

 

 

มาตรฐานการนิเทศ
แนวทางดำเนินการ
4.             โรงเรียนดำเนินการตามแผนนิเทศที่วางไว้
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5.             โรงเรียนประเมินผลการนิเทศอย่างเป็นระบบและนำผลการประเมินมาปรับปรุงการนิเทศในโรงเรียน
4.1  มอบหมายให้ผู้รับผิดชอบดำเนินการตามแผน
4.2  ประชุมชี้แจงให้บุคลากรในโรงเรียนได้เข้าใจและรับ
       ทราบแผนดำเนินการตลอดจนบทบาทหน้าที่ของผู้
        เกี่ยวข้อง
4.3  ผู้ที่ได้รับมอบหมายดำเนินการตามแผนนิเทศที่วาง
        ไว้
4.4  ผู้บริหารโรงเรียนให้การสนับสนุนการดำเนินการ
       ตามแผน  เช่น
1)            สนับสนุนด้านงบประมาณ
2)            สนับสนุนด้านวัสดุอุปกรณ์
3)            สนับสนุนด้านขวัญและกำลังใจ
5.1      กำหนดกิจกรรมการประเมินผลการนิเทศไว้ในแผนนิเทศของโรงเรียน
5.2      กำหนดรายละเอียดในแผนการประเมินให้ครอบคลุมสาระสำคัญต่อไปนี้
1)            เรื่องที่จะประเมิน
2)            วิธีการประเมิน
3)            เครื่องมือประเมิน
4)            ผู้ประเมิน
5.3       ชี้แจงให้บุคลากรในโรงเรียนเข้าใจและรับทราบแผนการประเมินการนิเทศของโรงเรียน
5.4      สร้างเครื่องมือประเมิน
5.5      เก็บรวบรวมข้อมูลที่จะใช้ในการประเมินโดยใช้เครื่องมือที่สร้างขึ้นและวิเคราะห์ข้อมูล
5.6      จัดทำรายงานการประเมินผล
 

 

 

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น